อีกหน้าประวัติศาสตร์ สุดยอด AI จาก Google ปะทะเซียนโกะ

0127_go

ความก้าวหน้าในวงการปัญญาประดิษฐ์นั้นยังเกิดขึ้นเรื่อย ๆ และเร็วขึ้นเรื่อย ๆ ปัญญาประดิษฐ์ได้ปักธงแห่งความสำเร็จมาแล้วหลายครั้ง ตั้งแต่เอาชนะเกมโอ เอ็กซ์ (tic-tac-toe) ในปี พ.ศ. 2495 หมากฮอส (checker) ในปีพ.ศ. 2537 หมากรุกในปี พ.ศ. 2540 เอาชนะเกมโชว์ความรู้รอบตัว Jeopardy ในปี พ.ศ. 2554 ล่าสุดปัญญาประดิษฐ์จาก Google สามารถเอาชนะเกมกระดานโกะในการแข่งขันกับมนุษย์ได้แล้ว

สาเหตุที่โกะเป็นหลักชัยหนึ่งในการพัฒนาปัญญาประดิษฐ์เพราะความเป็นไปได้ใน การเดินหมากแต่ละตานั้นสูงมาก กระดานขนาด 19 x 19 ช่อง วิธีเดินหมากในแต่ละตาจึงมีสูงถึง 10 ยกกำลัง 761 วิธี นั่นมากกว่าจำนวนอะตอมทั้งหมดในจักรวาลเสียอีก (เปรียบเทียบกับหมากรุกที่มีความเป็นไปได้ในการเดินแต่ละตาเพียง 10 ยกกำลัง 120) ด้วยความเป็นไปได้มากขนาดนี้ การเล่นของโกะโดยมนุษย์จึงไม่ได้อาศัยแต่ตรรกะเท่านั้น แต่ยังเล่นด้วยสัญชาตญาณและความรู้สึก

ด้วยความเป็นไปมหาศาลในการเดินหมากแต่ละตา วิธีพื้นฐานอย่างการสร้างต้นไม้ค้นหา (Search tree) สำหรับทุกวิธีที่เดินหมากได้ นั้นเป็นไปไม่ได้เลย DeepMind บริษัทปัญญาประดิษฐ์ที่ Google ซื้อมา จึงได้พัฒนา AlphaGo โดยใช้ต้นไม้ค้นหาแบบ Monte Carlo ร่วมกับเครือข่ายประสาทเทียมแบบลึก (Deep Neural Network) 12 ชั้น มีปมประสาทหลายล้านชุด แบ่งเป็น 2 เครือข่าย ประกอบด้วย policy network ใช้วางแผนว่าจะเดินหมากอย่างไร และ value network ใช้ประเมินโอกาสที่จะชนะ ในการฝึกเครือข่ายประสาทเทียมนั้น อาศัยข้อมูลการเดินหมากของผู้เล่นที่เชี่ยวชาญกว่า 30 ล้านหมาก จนกระทั่ง AlphaGo สามารถคาดเดาว่ามนุษย์จะเดินหมากต่อไปอย่างไรได้แม่นยำถึง 57% จากนั้นก็ให้ระบบทำการเรียนรู้แบบเสริมกำลัง (Reinforcement learning) โดยให้เครือข่ายประสาทเทียมเล่นแข่งกันเองอีกหลายพันกระดานเพื่อหากลยุทธ์การเล่นที่ดีขึ้นอีกสำหรับเอาชนะมนุษย์ ทั้งหมดนี้ใช้กำลังประมวลผลมหาศาลและได้พลังนี้จาก Google Cloud Platform ที่มี GPU 170 ชุดและ CPU 1,200 ชุด

AlphaGo ถูกทดสอบโดยแข่งกับปัญญาประดิษฐ์อื่น ๆ 500 กระดาน ซึ่ง AlphaGo แพ้เพียงกระดานเดียวเท่านั้น เมื่อมั่นใจในความสามารถแล้วจึงท้าชิงกับ Fan Hui นักเล่นโกะระดับ 2 ดั้ง แชมป์โกะยุโรป 3 สมัยเป็นจำนวน 5 กระดาน และ AlphaGo ก็สามารถเอาชนะได้ทั้ง 5 กระดาน เป็นครั้งแรกที่ปัญญาประดิษฐ์สามารถเอาชนะนักเล่นโกะมืออาชีพได้ สำหรับความท้าทายครั้งต่อไปสำหรับ AlphaGo คือการปะทะ Lee Sedol แชมป์โกะโลก ระดับ 9 ดั้ง ในวันที่ 9 – 15 มีนาคมนี้ ผู้ชนะจะได้รางวัล 35 ล้านบาท การแข่งขันในรอบนี้จะมีการถ่ายทอดสดผ่าน YouTube

ไม่ใช่มีเพียง Google เท่านั้นที่พยายามเอาชนะเกมโกะ นักวิจัยด้านปัญญาประดิษฐ์ทั่วโลก รวมถึง Facebook ก็พยายามเอาชนะความท้าทายนี้เช่นกัน ความพยายามครั้งก่อนหน้าในการเอาชนะมนุษย์ในเกมโกะคือเมื่อ พ.ศ. 2557 เมื่อปัญญาประดิษฐ์ Crazystone สามารถเอาชนะ Norimoto Yoda ได้ แต่ในครั้งนั้น Crazystone ได้เดินหมากก่อน 4 ตาล่วงหน้า ในครั้งนั้นได้มีการคาดการณ์ว่ากว่าที่ปัญญาประดิษฐ์จะเอาชนะมนุษย์ในเกมโกะได้ต้องใช้เวลาอีกเป็นทศวรรษ ความสำเร็จในครั้งนี้จึงถือว่าเร็วกว่าที่คาดการณ์ไว้มาก

ความสำคัญของการพัฒนา AlphaGo นี้คือ AlphaGo ไม่ใช่ปัญญาประดิษฐ์ที่ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อแก้ไขปัญหาเฉพาะทางที่ยาก แต่เป็นการพัฒนาระบบที่สามารถเรียนรู้ที่จะแก้ไขปัญหาที่ยากได้ด้วยตัวเอง ซึ่งจะเป็นประโยชน์มากหากสามารถนำไปต่อยอดใช้แก้ปัญหาจริง ๆ ในโลก เช่น การพยากรณ์อากาศ หรือการวิเคราะห์โรคที่ซับซ้อน

ภาพ engadget
ที่มา Google Official Blog, Gizmodo, engadget, SingularityHUB, WIRED

LINE it!